در زمینه مترولوژی و کالیبراسیون، انتخاب وزنههای مناسب برای اطمینان از اندازهگیریهای دقیق بسیار مهم است. چه برای کالیبراسیون ترازوی الکترونیکی با دقت بالا و چه برای کاربردهای اندازهگیری صنعتی، انتخاب وزنه مناسب نه تنها بر قابلیت اطمینان نتایج اندازهگیری تأثیر میگذارد، بلکه مستقیماً بر کارایی عملیاتی و حفظ استانداردهای اندازهگیری نیز تأثیر میگذارد. بنابراین، درک درجات دقت مختلف، محدوده کاربرد آنها و نحوه انتخاب صحیح وزنههای مناسب، موضوعی حیاتی برای هر مهندس مترولوژی و اپراتور تجهیزات است.
I. الزامات طبقهبندی وزن و دقت
وزنهها بر اساس استاندارد سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی (OIML) با عنوان "OIML R111" طبقهبندی میشوند. طبق این استاندارد، وزنهها به چندین درجه از بالاترین تا پایینترین دقت طبقهبندی میشوند. هر درجه، سناریوهای کاربردی خاص و حداکثر خطای مجاز (MPE) خود را دارد. دقت درجههای مختلف، انواع مواد، مناسب بودن برای محیط زیست و هزینهها به طور قابل توجهی متفاوت است.
1. توضیح درجات وزنی کلیدی
(1)گریدهای E1 و E2: وزنههای با دقت فوقالعاده بالا
وزنههای درجه E1 و E2 متعلق به دسته دقت فوقالعاده بالا هستند و عمدتاً در آزمایشگاههای مترولوژی ملی و بینالمللی استفاده میشوند. حداکثر خطای مجاز برای وزنههای درجه E1 معمولاً ±0.5 میلیگرم است، در حالی که وزنههای درجه E2 دارای MPE ±1.6 میلیگرم هستند. این وزنهها برای انتقال دقیقترین استانداردهای کیفیت استفاده میشوند و معمولاً در آزمایشگاههای مرجع، مؤسسات تحقیقاتی و فرآیندهای کالیبراسیون کیفیت ملی یافت میشوند. به دلیل دقت بسیار بالای آنها، این وزنهها معمولاً برای کالیبراسیون ابزارهای دقیق مانند ترازوهای تحلیلی و ترازوهای مرجع استفاده میشوند.
(2)گریدهای F1 و F2: وزنههای با دقت بالا
وزنههای درجه F1 و F2 به طور گسترده در آزمایشگاههای با دقت بالا و مؤسسات آزمایش اندازهگیری قانونی استفاده میشوند. آنها عمدتاً برای کالیبراسیون ترازوهای الکترونیکی با دقت بالا، ترازوهای تحلیلی و سایر دستگاههای اندازهگیری دقیق استفاده میشوند. وزنههای درجه F1 حداکثر خطای ±5 میلیگرم دارند، در حالی که وزنههای درجه F2 خطای مجاز ±16 میلیگرم دارند. این وزنهها معمولاً در تحقیقات علمی، تجزیه و تحلیل شیمیایی و زمینههای کنترل کیفیت، که در آنها دقت اندازهگیری بالا مورد نیاز است اما به اندازه وزنههای درجه E1 و E2 دقیق نیست، به کار میروند.
(3)گریدهای M1، M2 و M3: وزنهای صنعتی و تجاری
وزنههای درجه M1، M2 و M3 معمولاً در تولیدات صنعتی و معاملات تجاری استفاده میشوند. آنها برای کالیبراسیون ترازوهای صنعتی بزرگ، باسکولهای کامیون، ترازوهای سکو و ترازوهای الکترونیکی تجاری مناسب هستند. وزنههای درجه M1 دارای خطای مجاز ±50 میلیگرم، وزنههای درجه M2 دارای خطای ±160 میلیگرم و وزنههای درجه M3 خطای ±500 میلیگرم را مجاز میدانند. این وزنههای سری M معمولاً در محیطهای صنعتی و لجستیکی معمولی، که در آنها الزامات دقت پایینتر است، معمولاً برای توزین کالاها و اجناس فله، استفاده میشوند.
2. انتخاب جنس: وزنههای استیل ضد زنگ در مقابل وزنههای چدنی
جنس وزنهها مستقیماً بر دوام، پایداری و مناسب بودن آنها برای کاربردهای مختلف تأثیر میگذارد. رایجترین مواد برای وزنهها فولاد ضد زنگ و چدن هستند که هر کدام برای نیازها و محیطهای اندازهگیری مختلف مناسب هستند.
(1)وزنههای فولادی ضد زنگ:
وزنههای فولادی ضد زنگ مقاومت بالایی در برابر خوردگی و خواص مکانیکی برتر دارند و دارای سطحی صاف هستند که به راحتی تمیز میشود. به دلیل یکنواختی و پایداری، وزنههای فولادی ضد زنگ برای گریدهای E1، E2، F1 و F2 ایدهآل هستند و به طور گسترده در اندازهگیریهای دقیق و محیطهای تحقیقاتی مورد استفاده قرار میگیرند. این وزنهها بادوام هستند و میتوانند دقت خود را برای مدت طولانی در محیطهای کنترل شده حفظ کنند.
(2)وزنههای چدنی:
وزنههای چدنی معمولاً در گریدهای M1، M2 و M3 استفاده میشوند و در اندازهگیریهای صنعتی و معاملات تجاری رایج هستند. مقرونبهصرفه بودن و چگالی بالای چدن، آن را به مادهای مناسب برای وزنههای بزرگ مورد استفاده در باسکولهای کامیون و تجهیزات توزین صنعتی تبدیل میکند. با این حال، وزنههای چدنی معمولاً سطح ناهمواری دارند که مستعد اکسیداسیون و آلودگی است و بنابراین نیاز به نگهداری و تمیزکاری منظم دارند.
دوم.چگونه درجه وزنی مناسب را انتخاب کنیم
هنگام انتخاب وزنه مناسب، باید سناریوی کاربرد، الزامات دقت تجهیزات و شرایط خاص محیط اندازهگیری را در نظر بگیرید. در اینجا چند توصیه برای کاربردهای رایج ارائه شده است:
1. آزمایشگاههای با دقت فوقالعاده بالا:
اگر کاربرد شما شامل انتقال جرم بسیار دقیق است، استفاده از وزنههای گرید E1 یا E2 را در نظر بگیرید. این وزنهها برای کالیبراسیونهای استاندارد ملی و ابزارهای علمی با دقت بالا ضروری هستند.
2. ترازوهای الکترونیکی با دقت بالا و ترازوهای تحلیلی:
وزنههای درجه F1 یا F2 برای کالیبراسیون چنین دستگاههایی، به ویژه در زمینههایی مانند شیمی و داروسازی که دقت بالایی مورد نیاز است، کافی خواهند بود.
3. اندازهگیریهای صنعتی و مقیاسهای تجاری:
برای ترازوهای صنعتی، باسکولهای کامیونی و ترازوهای الکترونیکی بزرگ، وزنههای درجه M1، M2 یا M3 مناسبتر هستند. این وزنهها برای اندازهگیریهای صنعتی معمول طراحی شدهاند و خطاهای مجاز آنها کمی بیشتر است.
سوم.نگهداری وزن و کالیبراسیون
حتی با وزنههای با دقت بالا، استفاده طولانی مدت، تغییرات محیطی و جابجایی نامناسب میتواند منجر به اختلاف در دقت شود. بنابراین، کالیبراسیون و نگهداری منظم ضروری است:
1. نگهداری روزانه:
برای جلوگیری از تأثیر روغن و آلودگی بر سطح وزنهها، از تماس مستقیم با آنها خودداری کنید. توصیه میشود از یک پارچه مخصوص برای پاک کردن آرام وزنهها استفاده کنید و آنها را در محیطی خشک و بدون گرد و غبار نگهداری کنید تا رطوبت و گرد و غبار بر دقت آنها تأثیر نگذارد.
2. کالیبراسیون منظم:
کالیبراسیون منظم برای حفظ دقت وزنهها بسیار مهم است. وزنههای با دقت بالا معمولاً نیاز به کالیبراسیون سالانه دارند، در حالی که وزنههای سری M که برای اندازهگیریهای صنعتی استفاده میشوند نیز باید سالانه یا هر شش ماه یکبار کالیبره شوند تا از مطابقت آنها با استانداردهای دقت اطمینان حاصل شود.
3. موسسات کالیبراسیون معتبر:
انتخاب یک سرویس کالیبراسیون معتبر با اعتبارنامه ISO/IEC 17025 بسیار مهم است، که تضمین میکند نتایج کالیبراسیون در سطح بینالمللی قابل ردیابی هستند. علاوه بر این، ایجاد سوابق کالیبراسیون میتواند به ردیابی تغییرات در دقت وزن و به حداقل رساندن خطرات اندازهگیری کمک کند.
نتیجهگیری
وزنهها ابزارهای ضروری در اندازهگیری و کالیبراسیون هستند و درجه دقت، جنس و محدوده کاربرد آنها، اثربخشی آنها را در زمینههای مختلف تعیین میکند. با انتخاب وزنه مناسب بر اساس نیازهای کاربردی خود و پیروی از شیوههای صحیح نگهداری و کالیبراسیون، میتوانید از دقت و قابلیت اطمینان فرآیند اندازهگیری اطمینان حاصل کنید. از وزنههای سری E1، E2 تا M، هر درجه سناریوی کاربردی خاص خود را دارد. هنگام انتخاب وزنه، باید الزامات دقت، انواع تجهیزات و عوامل محیطی را به طور جامع در نظر بگیرید تا نتایج اندازهگیری پایدار را در درازمدت تضمین کنید.
زمان ارسال: ۲۶ نوامبر ۲۰۲۵